Mutsuzluğun Nedenleri

 İnsan olmak birçok hak ve sorumluluğu beraberinde getiriyor. Bu süreçte yaşamayı istediğimiz ve istemediğimiz birçok duyguyu da deneyimliyoruz. İnsan olarak acıdan kaçmaya çalışırken mutluluğun peşinde zamanımızı geçiriyor ve hayatımızın her zaman mutlu geçmesini hedefliyoruz. Peki gerçekten hayatımızın olması gerekeni sadece mutluluk mudur? Bu sorunun cevabı otomatik olarak verildiğinde ’Hayır, hayatta her şey var’ diyebiliriz. Ancak eylemlerimizi incelediğimizde bu düşüncenin tam tersi durumları gözlemleyebiliyoruz. Çünkü doğduğumuz ilk günden bu yana toplumsal öğretilerimiz, TV programları ve arkadaş sohbetlerinde hep mutluluğun empoze edildiği bir içeriğin takipçisi oluyoruz ve bu trendi öğrenerek büyüyoruz. ‘İnsanın doğal hali mutluluktur’ mitini gerçek olarak kabul edebiliyoruz. Böylece mutluluk için yaşarken bizi mutsuz edecek şeylerin oluşmaması adına bir kontrol mekanizması geliştirebiliyoruz. Bunu anlatmak için küçükken misafirliğe gittiğinizde ailenizin ‘tatsız’ bir durumun oluşmaması adına size yönelttiği beklentileri, hissettiklerinizi ve sıkışmışlıklarınızı hatırlamanızı isteyebiliriz. Biliyorum ki bu çok da hoş bir anı olmayacak ancak durumu anlamak adına bu örnek faydalı olacaktır.

 Bizler de aynı şekilde mutsuzluktan kurtulmak adına ilk olarak olumsuz ihtimallere ortadan kaldırmaya zaman harcıyor ve böylece mutluluğu bulmakta zorlanıyoruz. Mutluluğun yolunu bilemeden sadece elimizden gelenleri ve geçmişimizde öğrendiklerimizi uygulayarak. ‘Sürekli mutsuz hissediyorum bu nasıl geçer?’ diye düşünerek. Bu süreçte uyguladığımız kontrol yöntemlerini bilmek belki de etkisiz başa çıkma stratejilerimizi bir kenara koymayı sağlayabilir. Dilerseniz bu süreçte neler yaptığımıza gelin daha yakından bakalım.

 Saklanma - Kaçma: Zorlayıcı deneyimlerle karşı karşıya kaldığımızda sahip olduğumuz kaç-savaş tepkilerinden kaçmayı seçiyor olmak, problemlerimizi ortadan kaldırmazlar. Hatta uzun vadede adeta banka kredisinde olduğu gibi faizle daha büyük bir maliyete ulaşırlar.

 Dikkat Dağıtma: Zorlayıcı duygularla karşılaştığımızda bir diğer seçenek dikkatimizi başka yöne çevirmek olabilir. Bu durumda başka bir şeyi düşünmeye çalışarak, tv izleyerek, oyun oynayarak içinde bulunduğunuz acıdan kaçmaya çalışırken kendinizi bulabilirsiniz.

 Bastırma: Kabul etmekte zorlandığınız durumlara dair duygu ve düşünceleri görmek istemeyerek daha derinlere inmeleri adına bastırmayı denemek mümkündür. Bu durum kişi için daha da zorlayıcı bir dinamiğin oluşmasına neden olacaktır.

 Tartışma: kendi mantıcımız içinde yaşana. Köşe kapmacalar olarak tarif etmemiz mümkündür. ‘Ama ben de böyleyim, ilişkide işler kötü gidebilir ama ben zaten dışarda başarılı biriyim’ gibi cümleler üzerinden sürdürülebilir. Kendini karşı tarafa dair isyanla, ‘hayır öyle değil öyle de olmamalı’ gibi cümlelerde ortaya koyar.

 Hissizleşme: Zorlayıcı durumlarla başa çıkmak adına başvurulan etkisiz yollardan bir diğeri de madde, ilaç ya da alkolün kötüye kullanımıdır. Aynın zamanda yoğun uykular da bir hissizleşme yöntemidir. Böylece rahatsız edici duygu ve düşüncelerden uzaklaşmak amaçlanmaktadır ancak durumlar aynılığını korur niteliktedir.

 Kendine Sataşma: Kişiniz kendine ‘başarısızsın’, ‘eziksin’, ‘yetersizsin’ gibi cümlelerle saldırıyor olmasıdır. Yaygın bir şekilde gözlemlenmektedir.

 ‘Neden mutsuz hissediyorum?’ gibi bir düşünceniz olduğunda hayatınızdaki ihtiyaçlarınıza odaklanmanız, yukarıda yer alan ve uygulamakta olduğunuz etkili olmayan başa çıkma stratejilerinize göz atmanız faydalı olacaktır. Bir mutluluk testi yapmak istiyorsanız kendinizi gözlemlemek en doğru veriyi sizlere sunacaktır. Hayatta sizin için nelerin mutlulukla alakalı olduğunu öğrenmenin yolu bireysel değerlerinizi keşfetmek ve daha sağlıklı çözümler üretmek adına becerilerinizi arttırıyor olmaktan geçmektedir.

İbrahim ÖZCANLI

Uzman Klinik Psikolog